وتاري سەماحەتی حەكیم لە كۆنگرەی هیوای دوارۆژی لایەنگرانی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێبێت) لە بەرواری 2023-2-4 -1444هـ

هیوای دواڕۆژی لایەگرانی قوتابخانەی ئەهلی بەیت سلاوی خوایان لێبێت
بەناوی خوای گەورە و میهرەبان
سوپاس بۆ خودای گەورە و سڵاو و سەڵەواتی خوای گەورە لەسەر گەورەمان محەمەد و هاوڕێیانی
خەڵكانی بەڕێز و خاوەن مەقام..
برایان و خوشكانی بەڕێز..
سڵاوی خوای گەورە ومیهرەبانتان لێ بێت

ئەو پەڕی دڵخۆشییە بۆ من كە لەگەڵ ئەم كۆمەڵە بەڕێزەی لایەنگرانی ئەهلی بەیت لەهەر شوێنێكی ئەو جیهانە بن (سڵاوی خوایان لێ بێت) كۆببمەوە، لێرە لە عێراق لە سایەی ئەو گۆڕانكارییە گەورەیەی لە دوو دەیەی ڕابردوودا بەسەر عێراقدتا هاتوە، كە ئەوەش نوێنەرایەتی دڵی جوگرافیای شیعییەت دەكا لە سایەی لەدایك بوونی شازادەی موسڵمامان وكۆڵەكە و بنەمای ئاین ئیمام عەلی كوڕی تالیب (سلاوی لێبێت)، بۆ گفتوگۆكردن لەسەر ئەوە پێویستە ئەو بابەتانە تاوتوێ بكرێن كە پەیوەستن بەو كۆمەڵە خەڵكانە باشانە و پێویستە بەتێر و تەسەلی و بەوردی و بەرپرسیارانە بۆ سوودی هەمووان پێیدا بچینەوە.

- ناوكی گروپی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) لە شیعەكان و لایەنگران و خۆشەویستانیان لە ژیانی پێغەمبەری مەزن (ص) هەڵقوڵاوە و دامەزراوە، ئەویش لە چەند گروپێكی موسڵمانی دڵسۆزو بەئەمەك و درێژەی هەبوو و گەورە بوو تا گەیشتە ئەمرۆ كە یەكێكە لە گەورەترین ڕێرەو لایەنی كاریگەرە لەنێو هەموو گەلانی موسڵمانی ئازیز، جا لە ڕووی ژمارە بێت یان ڕۆشەنبیری و ئامادەبوون و پابەند بوون.

-دامەزارندنی ئەو كۆمەڵە باشە لە سەردەمی پێغەمبەری خودا (ص) ولەسەر هەردوو دەستە پاكەكانی چەندین بەڵگەی گرنگ دەخاتە ڕوو كە پێویستە هەڵوەستە و قسەی لەسەر بكەین و لە ماناكانی تێبگەین، كۆتا پێغەمەبەرانی خودا (ص) زۆر بەلایەوە پەسند بوو بەپشگیری ئاسمان بۆ ئەوەی كارەكە ئەنجام بدات و ئەركەكەی بە باشترین شێوە جێبەجێبكات، ئەویش بە دانانی وەسیەتی ئەمین بۆ پەیامەكەی و شەریعەتەكەی و پڕۆگرامەكەی بۆ زامنكردنی بەردەوام بوونی ئاین و پەیامە كۆتاییەكەی بۆ كاتێكی زۆر و بەردەوام بوونی، ئەو هەڵكشانە و ڕاستیەش جیاوازبوو لەگەڵ پەیامەكانی پێشوو لەبەر نەبوونی ئەگەری دەركەوتنی پەیامی تازە دوای ئەوەی پێغەمەرمان پەیامی كۆتایی ڕاگەیاند و ناوەرۆكی ئەو پەیامەش لەنێو میلەتێك لەڕێگای گروپێكی تێگەیشتوو و دووربین بە مەترسییەكانی ئەو كارەو گرنگیەكەی بوو تا بەرپرسیارێتی هەڵبگرێت و خۆی لەم وەسیەتنامەیە بئاڵێنێت و جێبەجێی بكات و ببێتە شوێنكەوتووی و ئامادەبێت قوربانی گەورەشی لەپێناو بەدی هێنانی ئامانجەكانی بدات.
- ئەوەش بە وردی لە ژیانامە و كاروانی ئیمامەكانی ئەهەلی بەیت (سلاویان لێ بێت) دەركەوتوە، كە ئەوان باشترین كەس بوون كە پارێزگارییان لە ئیسلام و بنەماكانی و كەلتور و شەریعەتەكەیان لەنێو ئومەتی موسڵمانان بەهەموو شێوەكانی كردبێت بۆ یەكبوون و یەكڕیزی بەدرێژایی مێژوودا.
ئەوە وێرای ئەوان (سڵاویان لێ بێت) لەدۆخی جیاجیا ژیاون وڕووبەڕووی چەندین فشاری گەورە بوون بێ ئەوەی تووشی داڕمان و ڕووخان ببن، هەروەها هەلی گەورەیان هەبوو بەڵام ڕێرەوە ڕاستەكەی خۆیان نەگۆڕی و پارێزگارییان لە ئەسڵ و قودسیەتی ئاستی بنچینەی ناوخۆیی كرد، هەروەها بەنەرمیەكی زۆر توانیان پەیوەندییەكی ئەرێنی و باش لەگەڵ خەڵكانی دیكە بهێڵنەوە.
- فەلسەفەی تەشەیع و شیعەبوون لەسەر باشی شوێنكەوتوان بۆ ئەو قوتابخانە دێرینەی پێغەمەر و بەرنامەی پیرۆز و پاكی و بنەماڵەی عەلەوی شەریف ماوەتەوە، كە ئەویش پوختەكەی  " دروستكردنی نموونەیەكی ئیسلامی باش لە نێو گەلدا" بەرجەستە دەكرێت.
لێرەش چیرۆك و بەسەرهاتەكانی ئەهلی بەیت نموونەی زۆری تێدا بەدی دەكرێت لە وسفی كەسی شیعە و كۆمەڵ كە ناونیشانی (الشیعە)یە و لیستەكەش درێژەی هەیە..
لەوانە (سڵاویان لێ بێت) بە ناوەرۆكی هاوشێوە هاتوە: 
(شیعەكانمان باشتر خوادەناسن و كار بەفەرمانی خودا دەكەن، ئەهلی چاكەن و گوتەبێژی ڕاستن)..
-( لەخوا بترسن، بۆ ئێمە باش بن، بۆ ئێمە خراپەكار مەبن، خۆشەویستی بۆ ئێمە بهێنن، لە كاری خراپ و ناشرین بەدوورمان بگرن)
- (لەنێو شیعەكانمان نییە ئەوەی لە میسر بێت،  هەزارانی لێن، لەمیسر بێت لەو گەمژەترە)
- ئەی خەڵكانی شیعە، ئەی شیعەی ئالی موحەمەد ، لەسەر بەرنامەی ئەهلی بەیت بن،كەسی ئازیزتان دەگەڕێتەوە، ئەوی دیكەش دوای دەكەوێت).
- نەمرەقەی ناوەراست ئەوانە دەگرێتەوە كەلەسەر سیراتی موستەقیمی دوور لە زێدەرۆیی و كەمتەرخەمی دەڕۆن.
-ئەو سیفەتانە و چەندین سیفەتی دیكە ئەگەر شتێك بگەیەنێت ئەوا سێ شتی زۆر گرنگ لەخۆوە دەگرێت:
یەكەم: دەستگرتن و پەیرەوی كردنی ئیسلامی ڕاستەقینە و بەهەموو هەڵكشانە ئاساییەكانیەوە.
دووەم: پێویستە گروپ و كەسانی باش و چاكەخواز و سەركردەی باش لەنێو گەل بنیات بنێین.

سێیەم: پێویستە ئەو گروپە گەلێكی هاوسەنگ و ناوەندگیر بێت ڕیزەكان یەك بخات نەك لێكیان جیا بكاتەوە، لەگەڵیان یەك بگرێت و بگونجێت نەك پەراوێزیان بخات، دەبێت بەزەیی و ناوەندگیری و خۆشەویستی بڵاوبكاتەوە لەهەموو جیهان دوور لە ڕق و دەمارگیری و داخراوی و ڕووی گرژ.
لێرەپێویست بوو ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) لە هەموو كات و شوێنێك پارێزگاری لە بوون و عەقیدە و ڕێگا ماناوەندەكەیان بكەن لە گوتار و هەڵسوكەوت و جووڵەی ژیرانە و مەنتیقیانە و زانستیانەی گونجاودا.
مانەوەی شیعییەت بەبێ پڕۆژەیەكی هاوسەنگ كە بنمای ڕەسەن و نەرمی واقیعانەی تێدا بەدی بكرێت دەبێتە هۆكاری ئەوەی چەندین لادانی مەترسیدار ببینین كە ئەویش دەبێتە جیابوونەوە و دابەشبوونی توند نێوان لایەنە شیعەكان لەبەر ئەوەی كەسانی زۆر لەنێو بۆشایی و پانتاییەكی زۆری دروشمی ڕەسەنایەتی و دروشمی ئاینی دان، بەشێكی دیكەش سەرقاڵن بە دروشمی تازەگەرین كە داوا دەكەن گۆڕانكاری لە ڕەگەوە لە هەندێك بنەما و عەقیدە و بەهای تەشریعی ئیسلام بكرێت، لێرەش هەردوو ئەو بەشە ناكۆكە لەسەر قۆستنەوەی هەڵەكانی بەرامبەر یەك هەوڵ دەدەن و زەقی دەكەنەوە، تا هەر لایەنكێك ئەوی دیكە پێ بشكێنێت و بیكاتە بەهانەیەك بۆ دروستی بەرنامەكەی لێرەش شەق و بۆشایی نێوان لایەنە شیعەكان دروست دەبێت و زیاتریش قووڵ دەبێت، بۆیە نایشارینەوە كە پاراستنی  یەكڕیزی گشتی شیعە گرنگترین هۆیەكانی بەهێزی شیعەیە، لەسەرەتاشەوە ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت)ئەو خاڵەیان دووپات كردوەتەوە.
ئەو كۆنگرەیەش دەروازیەكە لە دەروازەكانی ئەو ئامانجە، بۆ بەدواداچوون و هەوڵدان بۆ دۆزینەوەی دەرچەی گونجاو بۆ خۆگونجاندن لەگەڵ پێداویستیەكانی ئەو سەردەمە، لەبەر ئەوەی ئێمە بە قۆناغێك تێپەڕ دەبین كە زۆر هەستیارە و چەندین شت هەیە پێیوستە لێ وریا بین لەوانە: 
یەكەم: ڕۆیشتنی هەندێك لە كۆمەڵەی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) بەتایبەتی شیعەی دوانزەیی بەهۆی ئەوەی كەمینەن بە ژمارە و جوگرافیا ومێژوو بۆ پانتایەكی گەورە و دەروازەیەك كە لەسەردەمی ئەمرۆدا بەهەموو جیهان دەڕوانێت، ئەوەش پێویستی بە دووبارە ڕێكخستنی ئەرك و هەوڵەكان هەیە بۆ ناساندنی بە بوونی و گرنگی و سروشتی و شوێنە كاریگەرەكانی بەشێوەیەك كە لەگەڵ ڕۆڵ و ئامانجەكانی بگونجێت.
دووەم: جەماعەتی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) ئاسەوارەكانی لەنێوان سەنتەری زانستی واتای (الحوزة العلمیة) و مەرجەعیەی ئاینی پیرۆز بەشیوەیەكی زیاتر گیر ببوو، هەر ئەویش قورساییەكی زۆری لە ئەستۆ گرتبوو بۆ پارستنی گروپ و یەكڕیزی لەڕووی مێژوویەوە و هەمیشە هەوڵیشی داوە بۆ بەدەرخستنی نیشانەكانی تاقیكردنەوەكە و خاسیەتەكانی بۆ ئەوانەی لایەنگرن و بۆ هەموو جیهانیش ئەوە شتێك بوو پێویست بوو وەكو خۆی پاریزگاری لێ بكرێت، لەتەك ئەوەش لە سەردەمی ئێستادا چانسی دەركەوتنی چەندین چینی تازەی كەسایەتی و خاوەن مەقامی شیعەی باوەڕدار لە چەندین ڕوانگە و لایەنی زانستی و رۆشەنبیری و سیاسی لەسەر ئاستی ناوخۆی و هەرێمی و جیهانی دەركەوتن، ئەوەش پێویستی بە مامەڵەیەكی جیاواز لەگەڵ شتەتان و گۆڕانكارییەكان هەبوو.

سێیەم: پێشهاتەكان و گۆڕانكارییە زانستی و میدیایی و تەكنەلۆژییەكان وایكرد جیهانمان وەك گوندێكی بچووك دەركەوێت و هەموو سەیری یەك دەكەن و چاودێری ئاست و توانای هزری و رۆشەنبیری و شارستانی یەك دەكەن بەمەش دەكرێ وا بكەنی جیهانمان باشتر و هەماهەنگی زیاتر و یەكگتر بكات، ئەوەش ڕێگای زیاتر خۆشكرد بۆ ئەوەی زیاتر قوتابخانەی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) بە هەموو بنەما و هەموورۆشەنبیری و شارستانی و رۆحی خۆی بە جیهان بگەیەنێت و بەو سیفەتەی كە هاوبەشێكی كاریگەرە نەك بەوەی كە گروپێكی ناوەكی و داخراو پەرت و پەروازەیە.

چوارەم: گۆڕانكاری سیاسی لەسەر ئاستی ڕژێمەكان و دەستوورەكان و یاسا تازەكان كە حوكمی جیهان دەكەن لەسەر بنەمای لێك تێگەیشتنە تازەكان و ماف و ئەركە تازەكان كە زیاتر پێگەیشتوە و باشتر ڕێكخراوە بە بەراورد بە پێشوو، ئەوەش پێویستی بە تێپەڕكردنی ئەو ڕێوشوێنە كلاسیكییانەیە و دەبێت سوود لە سەرچاوەكانی نەرمی ڕاستەقینە وەربگیرێت بۆ ئەوەی لێك تێگەیشتن و بەرژەوەندی هاوبەش بەرقەرار بێت بۆ گەیشتن بە لێكدان و یەكگرتنی بەردەوام بە پاراستنی بنەمایەكان لەلایەك، لەگەڵ سروشتی هەمەجۆری پێكهاتەكان پێداویستیەكانی ژیانی هاوبەش و ڕێزگرتنی تایبەت مەندییەكان لە لایەكی دیكەوە، ئەویش بەهۆی پابەندبوون بە پڕۆژەی تێكۆشانی مەرجەعیەی ئاینی كە ڕەسەنایەتی و توندوتۆڵی وسەنگی دەپارێزێت و دژی پاشەكشە و ئەكتیڤ نەبوونە لەهەمان كاتدا.
ئەوەش ڕێگا بۆ لایەنگرانی ئەهلی ەبیت (سڵاویان لێ بێت) خۆش دەكات بۆ ئەوەی یەدەگی هزری و بەهایان بەرامبەر كارە نیشتمانییەكان كە لەسەرووی هەموویان هاونیشتمانێتیە و كارگێڕی هەمە چەشنە و بنیاتنانی وڵات و پابەندبوون بە یاساكان و پاراستنی مافی مرۆڤ و ژینگەیە وشتی دیكەشە لە لێكتێگەیشتن و بەشداری كردن لە دۆزینەوەی چارەسەر بۆ قەیڕاتنە فیكرییەكانی كۆمەڵگای مرۆڤایەتی.

ئێمە لە ڕووانگەی خوێندنەوەمان بۆ ڕاستیەكان كە پێشتر باسمان لێوەكرد، دەستمان كردوە بە ئامادەكردن و پێشكەشكردنی پڕۆژەیەك (پرۆژەی گشتی شیعەكان) كە بەردەستە بۆ هەموو ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) بۆ ئەوەی بەشداری تێدا بكەن و بە بیرۆكەكانیان لەژێر دروشمی( نیشتمان پەروەری شیعی) زیاتر دەوڵەمەندی بكەن، ئەوەش بە پشت قایم كردن بە مێژوێكی دوور ودرێژی پڕ هەڵوێست و بیرۆكە و ڕێنمایی دروست كە لە پێغەمبەری خودا (ص) و ئیمامە پاكەكان (سڵاویان لێ بێت) دەرچوون، هەروەها ئەوانەی لە فەقێیەكان بەدرێژایی مێژوو دەرچووە لەكۆتاییش بە گەیشتن بە قوتابخانەی نەحەفی ئەشرەف بەو سیفەتەی كە سەنتەرێكی مەركەزی و ڕەسەنی ئەو پڕۆژەیە هەژمار دەكرێت، ئێمە شێوە گشتیەكەمان خستوەتە بەردەست و خەڵكی پسپۆر و كەسایەتی شیعەش وەك ئێوەی بەڕێزمان داوەت كردوە بۆ ئەوەی بەشداری تێدا بكەن و بە بیرۆكەكانتان دەوڵەمەندی بكەن.
-ئەو نیشتمان پەروەرییەی شیعە كە دەیخەینە ڕوو، لەسەر سێ ڕاستی وەستاوە، كە لەوانەش لقی دیكەی لێ دەبێتەوە، كە ئەوانەن:
یەكەم:  لایەنگرانی قوتابخانەی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) لەڕووی عەقیدە و شەریعە و دروشمەكان یەك ناسنامەی یەكگرتوو نوێنەرایەتیان دەكات و بەرنامەیەكی هاوبەشیش پەیڕەوی دەكەن لە جووڵەی مەزهەبیان ئەوە هەرچەندە گەر لە ڕووی دروشمی ئاینی و مەرجەعییەكانیان جیاواز بێت، بەڵام لەسەر هەمان چوارچێوەی گشتی دەڕۆن و باوەڕیان پێیە و دەستی پێوە دەگرن و ئەوەش لە هەموو سنوور و كۆت و بەربەستەكان دەپەڕێتەوە.
بڕواو عەقیدەی موسڵمانی شیعی لە تەوحید و داپەروەری و ئیمامەتی و پابەندبوونی بە شەریعەت و دروشمەكان ناكرێت بە جوگرافیایەكی دیاری كراو نیشان بكرێت، ئەوە شتێكە هەموو شیعەیەك بەشداری تێدا دەكات بەدەر لە ناسنامە نیشتمانییەكەی و یان رۆشەنبیری.
دووەم: لایەنگرانی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت)یەكگرن لە ڕووی بڕوا و عەقیدە بەڵام بەسەر چەندین وڵات و نیشتمان بە چەندین گرێبەستی كۆمەڵابەتی و سیاسی تایبەت بەخۆیان بەستراوەنەتەوە، بەپێی ناسنامەی نیشتمانی و وڵاتەكانیان و كۆمەڵگاكانیان هێڵێكی مێژوویی ڕەسەن و بەردەوامی هەیە، ئەوەش پێویستی بە (یەكبوون و تێكەڵ بوونە لەگەڵ كۆمەڵگاكانیان و چەسپاندنی ناسنامەی نیشتمانی  و پەیڕەوی كردنی یاساكانیان و جێبەجێكردنی یاساكانە)، ئەوەش لەلایەن قوتابخانەی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) بەبەردەوامی بانگەشە بۆ كراوە بەتایبەتی لەڕێگای وەسیەتی ئیمامە پاكەكان (سڵاویان لێ بێت) هەروەها فەقێیەكان تیشكیان خستوەتە سەرو مەرجەعیەتی باڵاش بەشێوەیەكی بەرچاو لە وەسیەتەكان و ڕێنماییەكان جێگیری كردوە.

بۆ نموونە شیعەی عێراقی هەندێك تایبەتمەندی و سیفاتی نیشتمانی و كۆمەڵگەیی و یاسایی و رۆشەنبیری و عرقی جیاوازی لەگەڵ شیعەی ئیرانی و لوبنانی و سعوودی و پاكستانی و هیندی و ئەفغانی و شیعەی ولاتانی عەرەبی و ئیسلامی دیكە هەیە، ئەو خاسیەتانەش دروستكراو نین بەڵكو لە ناخ و قووڵایی و هاوسۆزی و دڵسۆزی ئەو شیعەیە هەڵقۆڵاوە بۆ ولات و نیشتمان و كۆمەڵگای و عاتیفی و گرێبەستە وەك (مافەكان و ئەركەكان) ئەوەش ناكرێت سنوورەكان ببڕێت، بە مانایەكی دیكە ناكرێت كەسێكی شیعە وەك شیعەیەكی عێراقی بێت لەكاتێكدا لە وڵات و ژینگەیەكی جیاواز دەژیێت، كە سیفات و تایبەتمەندی و یاساكانی جیاوازن، ناكرێت ڕۆشەنبیری و كەلتووری وڵاتێكی دیكە هاوردە بكەی یان یاساكانی ئەوان لە كۆمەڵگای بێ خواستی ئەوان جێبەجێبەكەی.
نیشتمانی شیعەی ڕاستەقینە، ئینتمای ڕاستەقینەیان بۆ نیشتمان و كۆمەڵگا و وڵاتە، نەك بۆ ئەوەی هەندێك بۆی دەچن و دەڵێن هاونیشتمانێتی لە هزری ئاینی بوونی نییە، یان دەڵێن هاونیشتمانێتی تەنها پەردەیەكە كە شیعە خۆی لەپشتی دەشارێتەوە بۆ ئەوەی قازانج و ماف بەدەستبهێنێت و بێ ئەوەی هیچ ئەرك و پەیڕەویەكی بەسەر بسەپێت.
پێویستە خۆمان لەو دووبەرەكی و مەرج مەرجێنەی ئینتما و بڕوا لە دڵسۆزیمان بۆ نیشتمان دوور بخەینەوە، ئەوەش بەهۆی هاتنەكایەوەی هەسەتەكان  چالاكیەكان و هەڵوێستەكان دەبێت، یان یەكتربڕینی نەرێنی و خراپی سەپێنراو و دروستكراو كە خراوەتە ئەستۆی كۆمەڵگای شیعەوە.
ئێمە لێرە بەرامبەر سێ حاڵەتین:
ا: دەبێت شیعەكان زۆرینە بن لە یەك ولاتدا ئەوەش پێویستی بەوەیە كە بایەخێكی تەواو بە هەموو مافەكانی ئەوان هەموو بەشدارەكانیان لە پێكهاتەكانی دیكەی ئەم وڵاتە بدرێت، هەروەها دەبێت ژینگەیەكی یەكسان لە مافەكان و ئەركەكان هەبێت.
ب: ئەگەر شیعە كەمینە بێت لە وڵاتێكدا، ئەوەش پێویستی بە دۆزینەوەی ژینگەیەكی گونجاوەبۆ ئەوەی تێكەڵی هاوبەشانی دیكە ببێت و لەگەڵیان لە كێشەكانیان بەشدار بێت، بەشدار بوونێكی ڕاستەقینە و كردەیی بەشێوەیەك كە بگونجێت لەگەڵ تایبەتمەند مەزهەبیەكەیان.
ج: ئەگەر كەمینە بوون لە وڵاتێكی نا ئیسلامی ، وەك لە ڕۆژئاوا یان وڵاتانی دیكە، لێرە پێویستی بەوەیە بگەڕێت بۆ شێوەكانی گونجانی لە ڕووی مافەكان و یاساكان لەم وڵاتانە بەمەرجی پاراستنی تایەبتمەندێتی و ناسنامەكەی و كە دەبێت لای ئەم وڵاتانە جێی باوەڕ بێت و باوەرپێكراو بێت.
سێیەم: لایەنگرانی ئەهلی بەیت(سڵاویان لێ بێت) لە هەر وڵاتێك كە دابەش بوون لەشێوەی تاك بن یان كۆمەڵ و ڕێكخراو و دامودەزگای فیكری جیاواز و هەمە چەشنن.
شیعەی چەپ و شیعەی ئیسلامی و شیمەی ئەكادیمی و شیعەی حیزبی و شیعەی بێ لایەنیش هەن، ئوانە هەموویان لە ڕووی ڕۆژەنبیری و فیكری و كلتووریش جیازازیان هەیە، ئەوەش شایەنی ئەوەیە كە لێكۆڵینەوەی لەسەر بكرێت وەك مافی تاكێكی شیعە بۆ هەموو شیعەیەك لە نیشتمانەكەی خۆیدا.
دەرئەنجامی كۆتایی ئەوەیە: شیعەكان یەكگرن و لەسەر ئاستی عەقیدە و بڕوا لە چەندین وڵات و كۆمەڵگا بڵاوبوونەوەتەوە و بەڕێزن لە جێبەجێكردنی ئەو ئەركانەی لە ڕووەكانی كەسی و فیكری و رۆشەنبیری و سیاسی پێیان ڕاسپێردراوە.
ئەوەش وایكردوو ڕێڕەوەكان زیاتر ڕوون بێت لە نێوانیان باتر لیك تێبگەن زۆریش لە گومانی باتڵ بەدووریان دەگرێت بەتایبەتی ئەو گومانانەی كە دەخرێتە سەر ئینتما یان یان دەخرێتە سەر هەڵوێستیان لە ڕووی نیشتمانیەوە.
ئەوەی باسمان كرد ئەوە بیرۆكەیەكە پێویستی بەوەیە زیتر پەرەی پێ بدرێت و ڕێكبخرێت بەڵام بناغەكەی بڕوای ئێمەیە بە پێویستی سوود وەرگرتن لە قووڵایی (دوو قورسیەكە) و ئیجتیهادی فەقێیە گران و سەنگینەكان كە وا دەكات لە قالبێكی ئاسایی كلاسیكی بتگوازێتەوە و بۆ چوارچێوەیەكی سەردەمی و بۆ هەمووان نەرمیەكی زیاتر دەبەخشێت تا جووڵەو   گوتاری ئەكتیڤ تر بێت و پابەند بێت بە ناسنامەی، پارێزگاری لە تەشەیعی ڕاستقینە بكات و هاوبەشی لە یەكبوونی كۆمەڵگای شیعە و ڕاستگۆیی بكات، هەروەها پابەند بێت بە پڕۆگرامی فەقێی دێرین كە مەرجەعیەتی ئاینی نوێنرەایەتی دەكات.
بێ جووڵەیی و ساردوسڕی پێشوو و بارودۆخی و بێ لایەنی سەبارەت بە ئێستا و نەبوونی پلان بۆ داهاتوو ئەوانە هەموویان هۆكاری دروستكردنی تەگەرەن و لەگەڵ بنەماكان و هزری شیعەبوون ناگونجێت، لەبەر ئەوەی شیعەبوون توانای نوێبوونەوەی هەیە لەگەڵ پاراستنی ڕەسەنایەتی و عەقیدە و هێڵە گشتیەكانی ئەهلی بەیت (سڵاوی خوای لێ بێت).
من داوا دەكەم، دووبارە جارێكی دیكە تاقیكردنەوەی نەجەفی ئەشرەف و مەرجەعیەی ئاینی باڵا بەهەموو وردەكارییەكانی بخوێننەوە لەبەر ئەوەی دەوڵەمەندە لە ڕووی فیكری و ڕۆشەنبیری ئەوەش لە لایەن هەموو جیهان شایەتی بۆ لێدەدرێت و هەستی پێ دەكرێت.
ئەوە سەرەتایەكە كە دەكرێت بەهۆیەوە بەرەو دەرووبەرو هەموو جیهان دەرپەڕین بە زمانێكی سەردەمیانە و نەرم ونیان و تێگەیشتوانە كە لایەن هەموان مایەی قبوول و ڕێز بێت.

- لایەنگرانی ئەهلی بەیت (سڵاویان لێ بێت) ئاڵای  پەیماێكی موحەمەدیی و بەرپرسیارێتیەكی گەورەیان لەسەرە بۆ ئەوەی بۆ جیهانی دەربخەن كە ئەو كاریگەری و دەوڵەمەندی و بەرهەمی ئەو قوتاخانەیە  چییە، تا ببنە بەشێكی كاریگەر و بەشدار لە شارستانێتیە مرۆڤایەتییە فراوانەكەمان.